Thế giới đang chứng kiến những thay đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, tạo áp lực mạnh mẽ lên các doanh nghiệp trong việc tối ưu hoạt động và giảm tác động môi trường. Việc áp dụng chiến lược bền vững không chỉ bảo vệ hành tinh mà còn củng cố lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Trong bối cảnh này, Net zero trở thành mục tiêu chiến lược mà mọi doanh nghiệp cần hiểu rõ và triển khai hiệu quả.
Net zero là gì?
Net zero hay phát thải ròng bằng 0 là trạng thái tổng lượng khí nhà kính phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh được cân bằng bằng các biện pháp giảm hoặc bù đắp, khiến mức phát thải ròng về 0. Điều này bao gồm các khí chính như Carbon Dioxide (CO2), Methane (CH4), Nitrous oxide (N2O) và Hydrofluorocarbons (HFCs).
Khái niệm Net zero được nhấn mạnh lần đầu trong Báo cáo đánh giá thứ 5 của IPCC và Hiệp định Paris 2015. Ngày nay, việc hướng tới Net zero trở thành mục tiêu chiến lược của nhiều quốc gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư, vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh bền vững.
Net Zero khác gì với Carbon Neutral?
Trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu, nhiều doanh nghiệp nhầm lẫn giữa Net Zero và Carbon Neutral. Cả hai đều hướng tới giảm khí thải nhà kính, nhưng cách tiếp cận và phạm vi tác động lại khác nhau rõ rệt.
| Tiêu chí | Net Zero | Carbon Neutral |
| Khái niệm | Cân bằng giữa tổng lượng khí nhà kính thải ra và lượng khí được loại bỏ hoặc giảm thiểu | Đạt sự cân bằng giữa lượng CO2 phát ra và lượng CO2 được hấp thụ hoặc bù trừ |
| Loại khí | Bao gồm tất cả khí nhà kính (CO2, CH4, N2O, HFCs…) | Chỉ tính khí CO2 |
| Đặc điểm | Hướng tới giảm phát thải về 0 trước khi bù trừ | Vẫn phát thải một lượng CO2 nhưng cân bằng bằng các biện pháp hấp thụ hoặc bù trừ |
| Phạm vi | Toàn bộ chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu dùng | Chủ yếu tập trung vào sản xuất và sử dụng năng lượng sạch |
| Nguồn phát thải liên quan | Bao gồm cả phát thải gián tiếp từ chuỗi cung ứng và người tiêu dùng | Chủ yếu từ sản xuất và nguồn năng lượng tái tạo |
Như vậy, Carbon Neutral cho phép bù trừ khí thải bằng cách hấp thụ CO2, nhưng vẫn có thể phát thải. Ngược lại, Net Zero yêu cầu doanh nghiệp phải giảm phát thải triệt để, sau đó mới tính đến các biện pháp hấp thụ hoặc loại bỏ khí thải còn lại.
Điểm khác biệt quan trọng nữa là phạm vi khí thải: Net Zero bao quát toàn bộ các loại khí nhà kính, trong khi Carbon Neutral chỉ tập trung vào CO2. Điều này biến Net Zero trở thành mục tiêu tham vọng hơn, đòi hỏi chiến lược toàn diện, từ tối ưu hóa năng lượng, chuyển đổi nguồn nhiên liệu sạch đến quản lý chuỗi cung ứng và hành vi tiêu dùng.
Vì vậy, các doanh nghiệp hướng tới Net Zero không chỉ thực hiện trách nhiệm môi trường mà còn nâng tầm lợi thế cạnh tranh bằng cách tạo ra các quy trình bền vững và minh bạch hơn.
Lịch sử và xu hướng Net zero trên thế giới
Khái niệm Net zero không phải mới, nhưng đã trở thành tâm điểm trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu trong những năm gần đây. Điểm khởi đầu quan trọng là Hiệp định Paris 2015, khi gần 200 quốc gia đồng thuận hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C, từ đó thúc đẩy các cam kết giảm phát thải khí nhà kính. Sau đó, Liên minh châu Âu, Mỹ và Trung Quốc lần lượt công bố các mục tiêu Net zero, tạo áp lực mạnh mẽ lên các quốc gia và doanh nghiệp để hành động nhanh chóng hơn.
Xu hướng hiện tại cho thấy Net zero không chỉ là trách nhiệm của các quốc gia mà còn trở thành tiêu chuẩn cho doanh nghiệp và thành phố. Nhiều tập đoàn lớn tích hợp Net zero vào chiến lược vận hành, từ sản xuất xanh, quản lý chuỗi cung ứng bền vững đến đầu tư vào năng lượng tái tạo. Đồng thời, các thành phố thông minh tận dụng công nghệ số để tối ưu hóa năng lượng, giảm phát thải, đồng bộ với mục tiêu Net zero. Ngành năng lượng cũng chứng kiến chuyển dịch mạnh mẽ: điện gió, điện mặt trời, lưu trữ năng lượng và điện hóa xanh được thúc đẩy mạnh mẽ nhằm đạt cân bằng carbon.
Tại Việt Nam, xu hướng này ngày càng rõ nét. Các doanh nghiệp trong nước bắt đầu theo đuổi mục tiêu Net Zero Việt Nam, từ năng lượng sạch trong sản xuất, tiết kiệm năng lượng, đến báo cáo carbon minh bạch. Chính phủ cũng khuyến khích các chính sách hỗ trợ đầu tư xanh, tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt tham gia vào xu hướng toàn cầu, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Nhìn chung, hành trình Net zero từ cam kết quốc tế đến triển khai doanh nghiệp và thành phố thông minh cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ, từ nhận thức sang hành động, mở ra cơ hội phát triển bền vững lâu dài cho mọi quốc gia và doanh nghiệp.
Cách đo lường và đánh giá Net zero
Để hướng tới Net zero, việc đo lường chính xác lượng khí thải carbon là bước nền tảng. Khí nhà kính được phân loại theo ba phạm vi chính, giúp doanh nghiệp đánh giá mức độ tác động của mình: Scope 1 là khí thải trực tiếp từ các hoạt động sản xuất, vận hành của doanh nghiệp; Scope 2 là khí thải gián tiếp phát sinh từ tiêu thụ năng lượng mua ngoài, như điện, hơi nước; Scope 3 bao gồm tất cả các phát thải gián tiếp khác trong chuỗi giá trị, từ nguyên vật liệu, vận chuyển đến xử lý sản phẩm cuối cùng. Việc phân loại này giúp doanh nghiệp xác định ưu tiên giảm phát thải và xây dựng chiến lược cụ thể.
Các phương pháp tính toán carbon footprint ngày càng được chuẩn hóa và phổ biến. Phương pháp dựa trên dữ liệu thực tế sử dụng hóa đơn năng lượng, lượng nhiên liệu tiêu thụ, và hoạt động vận hành để xác định lượng khí thải. Phương pháp ước tính theo hoạt động áp dụng các hệ số phát thải tiêu chuẩn cho từng loại nguyên liệu, dịch vụ, hay hành vi tiêu thụ, thuận tiện khi dữ liệu thực tế chưa đầy đủ. Kết hợp hai phương pháp này, doanh nghiệp có thể lập bản đồ carbon toàn diện, từ đó định hướng các biện pháp giảm phát thải hiệu quả, như tối ưu năng lượng, chuyển đổi sang nguồn năng lượng tái tạo, hoặc cải tiến quy trình sản xuất.
Quá trình đo lường và đánh giá này không chỉ giúp doanh nghiệp minh bạch với các bên liên quan mà còn tạo nền tảng vững chắc để đạt mục tiêu Net zero, vừa giảm rủi ro môi trường, vừa nâng cao uy tín thương hiệu trong bối cảnh kinh doanh bền vững toàn cầu.
Lợi ích của Net zero
Tác động tích cực đến môi trường
Áp dụng chiến lược Net zero giúp doanh nghiệp giảm lượng khí thải carbon, góp phần làm chậm tiến trình biến đổi khí hậu. Việc tối ưu hóa năng lượng trong sản xuất và vận hành không chỉ giảm phát thải mà còn bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, duy trì đa dạng sinh học và cải thiện chất lượng không khí. Mỗi hành động hướng tới cân bằng lượng phát thải và hấp thụ carbon đều là bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu chống biến đổi khí hậu.
Lợi ích kinh tế rõ rệt
Doanh nghiệp thực hiện Net zero không chỉ tuân thủ quy định môi trường mà còn tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Tiết kiệm năng lượng và tối ưu hóa quy trình sản xuất giúp giảm chi phí vận hành. Đồng thời, các công ty có cam kết giảm phát thải mạnh mẽ thường thu hút đầu tư từ các quỹ ESG, tăng cường uy tín thương hiệu và mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế. Net zero trở thành công cụ chiến lược để nâng cao hiệu quả kinh doanh lâu dài.
Giá trị xã hội và sức khỏe cộng đồng
Cam kết Net zero nâng cao nhận thức về môi trường trong nội bộ doanh nghiệp và cộng đồng. Khi doanh nghiệp giảm ô nhiễm và sử dụng năng lượng bền vững, sức khỏe của người lao động và cư dân xung quanh được cải thiện. Bên cạnh đó, việc lan tỏa tinh thần trách nhiệm môi trường tạo ảnh hưởng tích cực, thúc đẩy các hành vi xanh và tăng cường sự gắn kết xã hội. Net zero không chỉ là mục tiêu doanh nghiệp mà còn là lợi ích chung cho cộng đồng.
Giải pháp lưu trữ điện thông minh Wenergy
Trong bối cảnh doanh nghiệp hướng tới mục tiêu Net Zero và chuyển đổi sang năng lượng sạch, việc lựa chọn giải pháp lưu trữ điện thông minh Wenergy trở thành yếu tố then chốt. Hệ thống BESS của WENERGY không chỉ lưu trữ và phân phối năng lượng hiệu quả mà còn tối ưu hóa sử dụng nguồn năng lượng tái tạo, giảm chi phí vận hành và nâng cao khả năng tự chủ điện.
Với khả năng tích hợp linh hoạt từ nhà máy, văn phòng, trung tâm thương mại đến các công trình dân dụng, giải pháp lưu trữ điện thông minh Wenergy đảm bảo nguồn điện ổn định, dự phòng an toàn và nâng cao hiệu suất vận hành. Được thiết kế dựa trên nền tảng trí tuệ nhân tạo và hệ thống quản lý năng lượng thông minh, WENERGY giúp doanh nghiệp vận hành bền vững, đồng thời góp phần thực hiện chiến lược giảm phát thải và xây dựng hệ sinh thái năng lượng xanh cho tương lai.
Hành động ngay hôm nay để hướng đến Net zero sẽ giúp doanh nghiệp vừa phát triển vừa bền vững. Bắt đầu xây dựng kế hoạch và đo lường tác động môi trường để đi đầu trong xu hướng xanh.