Hà Nội đang chuyển mình mạnh mẽ trên hành trình hướng tới một đô thị hiện đại, năng động và đáng sống. Trong tiến trình đó, hệ thống giao thông giữ vai trò trụ cột, không chỉ kết nối hạ tầng mà còn định hình nhịp sống, kinh tế và diện mạo đô thị. Bài viết này sẽ cùng bạn nhìn lại bức tranh giao thông hiện nay và khám phá những định hướng quy hoạch giao thông cho tương lai Thủ đô.
Định hướng phát triển quy hoạch mạng lưới đường bộ Hà Nội
Quy hoạch giao thông đường bộ tại Hà Nội được triển khai đồng bộ với quy hoạch đô thị và quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội, nhằm hình thành mạng lưới giao thông hiện đại, bền vững và thích ứng với tốc độ đô thị hóa nhanh. Mục tiêu trọng tâm là tạo nên hệ thống kết nối liên hoàn giữa các khu vực nội – ngoại thành, đồng thời nâng cao hiệu quả vận hành, an toàn và năng lực lưu thông của toàn mạng lưới.
Thành phố đang tập trung mở rộng và hoàn thiện các tuyến đường vành đai, trục hướng tâm, cao tốc và cầu vượt sông, đảm bảo liên kết vùng và giảm áp lực cho khu vực trung tâm. Song song, Hà Nội ưu tiên phát triển các tuyến đường gom, đường nhánh và hầm chui để giải quyết điểm nghẽn giao thông. Việc kết hợp đồng bộ giữa hạ tầng, tổ chức giao thông và công nghệ quản lý thông minh được xem là bước đi chiến lược để hướng tới một hệ thống quy hoạch đường bộ hiệu quả và thân thiện với môi trường.
Mục tiêu phát triển quy hoạch giao thông Thủ đô
Mục tiêu của quy hoạch đường giao thông Hà Nội là kiến tạo một hệ thống giao thông hiện đại, đồng bộ và bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh – ổn định của đô thị trong tương lai. Quy hoạch không chỉ định hướng tầm nhìn dài hạn đến năm 2050 mà còn là nền tảng để tổ chức đầu tư, quản lý và phát triển hạ tầng một cách khoa học, hiệu quả.
Cụ thể, kế hoạch tập trung vào:
- Hoàn thiện mạng lưới quy hoạch giao thông vận tải đa phương thức, đảm bảo kết nối thông suốt giữa các khu vực đô thị và vùng ven.
- Cụ thể hóa định hướng của Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội 2030 – 2050, bảo đảm tính thống nhất trong chiến lược phát triển đô thị.
- Xây dựng lộ trình đầu tư theo giai đoạn, ưu tiên các dự án trọng điểm nhằm giải quyết ùn tắc và nâng cao năng lực vận tải.
- Đề xuất cơ chế, chính sách và giải pháp quản lý giao thông hiện đại, hướng tới đô thị thông minh.
- Làm cơ sở cho việc triển khai dự án hạ tầng chiến lược, góp phần hoàn thiện diện mạo giao thông Hà Nội trong kỷ nguyên mới.
Bức tranh hiện trạng trước khi thực hiện quy hoạch giao thông Hà Nội
Hà Nội hiện sở hữu mạng lưới giao thông đường bộ có tổng chiều dài khoảng 23.420 km, bao gồm 5 tuyến cao tốc – vành đai, 11 tuyến quốc lộ, 128 tuyến tỉnh lộ và hơn 1.200 tuyến đường đô thị. Cấu trúc hạ tầng được phân bố thành 7 tuyến vành đai (5 đô thị, 2 liên vùng), 9 tuyến cao tốc, 11 trục hướng tâm, cùng hệ thống 18 cầu vượt sông Hồng và 8 cầu vượt sông Đuống. Ngoài ra, Thủ đô còn có 20 trục chính đô thị, tạo nên mạng kết nối đa tầng nhưng vẫn còn nhiều bất cập trong khả năng đáp ứng nhu cầu thực tế.
Theo Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, đến tháng 11/2022, thành phố có hơn 7,78 triệu phương tiện đang lưu hành, trong đó có 1,05 triệu ô tô, 6,54 triệu xe máy và 182.000 xe máy điện – chưa kể khoảng 1,2 triệu phương tiện ngoại tỉnh lưu thông hằng ngày. Trong khi đó, mạng lưới xe buýt công cộng gồm 154 tuyến, phủ kín 30/30 quận, huyện, thị xã, nhưng tỷ lệ vận tải hành khách công cộng chỉ đạt khoảng 17,8%, còn khá thấp so với mục tiêu đặt ra.
Theo quy hoạch giao thông Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050, quỹ đất dành cho giao thông cần đạt 20–26%, trong đó giao thông tĩnh chiếm 3–4%, và tỷ lệ vận tải công cộng đạt 50–55%. Tuy nhiên, hiện tại các chỉ số thực tế mới chỉ đạt 10,07% diện tích đất giao thông, dưới 1% giao thông tĩnh, và 17,8% vận tải công cộng. Những con số này cho thấy khoảng cách lớn giữa quy hoạch và thực tiễn, đặt ra thách thức cấp bách trong việc tái cấu trúc hệ thống giao thông để hướng đến một đô thị phát triển bền vững và thông minh hơn.
Kế hoạch phát triển hệ thống giao thông đường bộ ở HN
Trong kế hoạch phát triển quy hoạch giao thông đô thị, Hà Nội đặt mục tiêu nâng tỷ lệ đất dành cho hạ tầng giao thông lên mức 0,25–0,3% tổng quỹ đất xây dựng, tương đương khoảng 10,65% vào năm 2023. Song song với đó, thành phố chú trọng giảm 5–10% tai nạn giao thông mỗi năm trên cả ba tiêu chí: số vụ, số người chết và số người bị thương, hướng tới loại bỏ hoàn toàn các vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng. Bên cạnh việc mở rộng hạ tầng, Hà Nội tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải hành khách công cộng, đặt mục tiêu tỷ lệ đảm nhận đạt 21,5–23%. Đây là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống giao thông đồng bộ, hiện đại và an toàn, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững cho đô thị Thủ đô.
